اگر تازه وارد دنیای طراحی یا ساخت قطعات فلزی شده‌اید، ممکن است با واژه‌هایی مانند “خم‌کاری”، “شعاع خم”، “جبران خمش” یا “K-Factor” برخورد کرده باشید و ندانید دقیقاً به چه معنا هستند.

در این مقاله، بدون نیاز به دانش فنی قبلی، با زبان ساده شما را با مفاهیم اولیه خم‌کاری ورق فلزی آشنا می‌کنیم.

✅ خم‌کاری ورق فلزی یعنی چه؟

خم‌کاری فرآیندی است که در آن یک ورق فلزی (مثل آهن، فولاد یا آلومینیوم) به کمک ابزارهای مخصوص مانند پرس برک یا دستگاه خم‌کن دستی، به شکل دلخواه خم می‌شود.

 مثلاً وقتی می‌خواهید از یک ورق صاف، یک جعبه فلزی درست کنید، لازم است لبه‌های آن را خم کنید تا دیواره‌ها ساخته شوند.

 ورق فلزی چیست؟

ورق فلزی، یک لایه نازک و صاف از فلز است. ضخامت این ورق معمولاً بین ۰٫۵ تا ۵ میلی‌متر است و به‌صورت شیت یا رول در بازار موجود است.

❓ چه چیزهایی در خم‌کاری مهم هستند؟

در فرآیند خم‌کاری، چند نکته مهم وجود دارد که باید آن‌ها را بشناسید:

1. ضخامت ورق (Thickness – T)

ضخامت ورق یعنی چقدر ضخیم است. مثلاً ورق ۳ میلی‌متر یعنی سطح آن مثل یک خط صاف است، ولی ضخامتش ۳ میلی‌متر است.

2. زاویه خم (Bend Angle)

این همان زاویه‌ای است که می‌خواهید ورق را خم کنید. رایج‌ترین زاویه‌ها:

• ۹۰ درجه (گوشه قائم)

• ۴۵ درجه

• یا حتی خم کامل (U شکل)

3. شعاع خم (Bend Radius – R)

شعاع خم یعنی اینکه خم ورق چقدر گرد باشد. خم تیز با شعاع کوچک است، خم نرم و گرد با شعاع بزرگ.

اگر خم خیلی تیز باشد، ممکن است ورق بشکند یا ترک بخورد.

4. طول ورق بعد از خم

وقتی ورق را خم می‌کنید، لایه بیرونی کشیده می‌شود و لایه داخلی فشرده. نتیجه؟ طول کل قطعه تغییر می‌کند.

بنابراین برای اینکه اندازه نهایی درست دربیاید، باید این تغییر طول را در محاسبات در نظر بگیرید.

 کاربرد خم‌کاری در صنعت

• ساخت جعبه‌ها و کیس‌های فلزی

• تابلوهای برق

• قطعات بدنه دستگاه‌ها

• سازه‌های فلزی

• ساخت شاسی یا قاب تجهیزات صنعتی

دستگاه‌های خم‌کاری ورق